Alzheimer Hastalığı Nedir? Alzheimer Belirtileri, Başlangıcı ve Evreleri
Alzheimer hastalığı; demansın yaygın bir türü olarak karşımıza çıkan, beyin hücrelerinin ölmesi sonucunda düşünce, davranış ve hafıza fonksiyonlarında azalma meydana getiren, ilerleyici nörolojik bir rahatsızlıktır.
Alzheimer Hastalığı Nedir, Ne Demek?
Geri dönüşü ve tedavisi olmayan bir hastalık olarak betimlenen alzheimer; bilişsel anlamda gerileme yanı sıra davranışsal anlamda da birtakım rahatsızlıkların oluşmasına sebebiyet veren bir hastalık türüdür. Beyin hücrelerinin özellikle bellek ana alanlarını etkileyen bu rahatsızlık daha çok ileri yaşlarda olmakla birlikte aynı zamanda genç yaşlarda da meydana gelebilir.
Beyin hücrelerinin zaman içerisinde ölmeye başlaması ile meydana gelen alzheimer hastalığında zaman içerisinde beyin büzüşür ve küçülür. İlk evrelerde basit unutkanlıklar meydana gelirken zaman içerisinde bu durum daha da ilerlemektedir.
Başta hafıza olmak üzere günlük fonksiyonların her birini etkileyen alzheimer beyin işlevlerinde azalma meydana getirmektedir. Dünya nüfusunun yaşlanma başlaması ile alzheimer vakalarında da genel bir artış söz koz konusu olmaktadır.
Alzheimer Başlangıcı Nasıl Anlaşılır?
Alzheimer hastalığı beynin hafıza yapılarının en önemlisi olan hipokampüs ile başlar ve beynin korteksindeki frontal, temporal ve parietal bölgelere yayılır ve dil becerileri, planlama, akıl yürütme gibi işlevleri bozar. Alzheimer başlangıcı hatsa ve yakınları tarafından anlaşılamayabilir. Genel olarak son yaşanan olayların unutulması ile kendini göstermektedir.
Zaman içerisinde günlük aktivitlerini gerçekleştirmekte zorlanan bireyler hastalığın ilerlemesi ile halüsinasyonlar ve suçlamalar gibi davranışsal belirtiler yaşarlar. Bozuk duygular, depresyon eğilimi, sıkıntı, durgunluk, isteksizlik, içe kapama, zaman zaman sıkıntı ve duygusal alanlarımıza zarar veren daha sonraki aşamalarda ortaya çıkabilir.
Genel olarak alzheimer ilerleme hızı kişiye göre değişkenlik göstermektedir. Fakat geri dönüşü olmadığı için bu kaçınılmaz sondur. Bu tezahürlerin ortaya çıkmasında, bahsedilen alanlarda önemli rol oynayan, hücresel iletişimde yer alan nörotransmitterleri salgılanması söz konusu olmaktadır.
Alzheimer Nedenleri Nelerdir? Genetik mi?
Çoğunlukla yaşın ilerlemesine bağlı olarak görülen alzheimer, aynı zamanda genetik olarak da görülebilir. Bununla birlikte down sendromlu bireylerde de görülmektedir. Uyku düzeni bozukluklarının olmaması, geçmişte yaşana kafa travmaları buna neden olabilir.
Yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol, sigara kullanımı, Tip 2 diyabet, yetersiz ve sağlıksız beslenmek da aynı şekilde bu hastalığa neden olabilir. Alzheimer hastalarının ömrü değişkenlik gösterir. Fakat geri dönüşü olmayan bu rahatsızlıkta tedavi de bulunmamıştır.
Alzheimer Belirtileri Nelerdir? Nasıl Anlaşılır?
Bilişsel ve davranışsal anlamda performans düşüklüğünün söz konusu olduğu alzheimer belirtilerini şöyle sıralamak mümkündür:
- Bilinç bulanıklığı meydana gelir.
- Kişinin bulunduğu ortama adapte olmasında güçlük yaşanır.
- Hasta daha önceden çok iyi bildiği yerlerde kaybolabilir.
- Konuşma ve dil becerilerine dair sorunlar görülür.
- Saldırgan tutumlar görülür. Ailesinden ve arkadaşlarında değişik talepleri olabilir. Çevreye karşı şüpheli olmak gibi değişik kişilik bozuklukları meydana gelir.
- Halüsinasyon ve sanrılar oluşabilir.
- Kişi hatırlayamadığı olayları inkar etmeye çalışır.
- Kaygı ve depresyon söz konusu olur.
Hastalığın ilk evrelerinde bu semptomlar genel anlamda gözlemlenmektedir. Hastalık ilerledikçe kişi ailesini bile tanıyamayacak duruma gelir. Kendini tanımakta dahi güçlük yaşar. Günlük yaşamlarını ve ihtiyaçlarını devam ettirebilmek için bir bakıcı gerekli olur.
Alzheimer Evreleri ve Aşamaları Nelerdir?
Hayatı olumsuz yönde etkileyen alzheimer aşama aşama ilerleyen bir hastalıktır. Evreleri şöyle nitelendirilmektedir:
- 1. Evre: Kişi dışarıdan normal gözükmektedir. Belirtiler çok hafif seyreder ve anlaşılması güçtür.
- 2. Evre: Hasta günlük yaşamına devam eder fakat unutkanlıkları başlamıştır. Hafıza ve becerilerinde azalma söz konusu olmaktadır. Bazı bilgilerini de unutabilir.
- 3. Evre: Erken orta dönem olarak tanımlanır. Hafif unutkanlık, kelime ya da nesneleri tanıyamama, yeni bilgiler edinememe, yorgunluk, depresyon ve sosyal yaşantıdan uzak durma gibi semptomlar ile karakterize olur.
- 4. Evre: Ciddi orta dönem olarak tanımlanır. Hasta kişi yemek yapamaz. Çatal kaşık kullanamaz. Elbiselerini değiştiremez. Tuvalet ihtiyacını aksatır ya da yapamaz. Evindeki odaları bulamaz.
- 5. Evre: İleri ve ciddi ileri dönem olarak tanımlanır. Hasta tam olarak bakıma muhtaç hale gelmiştir. Hasta yatağa bağlı hale gelir. Fiziksel hareketlerinde sıkıntılar yaşanır. Vücudundaki organlar tam çalışamaz.
Alzheimer son evre ölüm ile sonuçlanmaktadır. Hastalığın evrelerinin ne kadar süreceği kişiye göre değişmektedir.
Alzheimer Hastalığında Yaşanan Güçlükler
Alzheimer yaşayan kişilerde yorgunluk, uykusuzluk, stres gibi durumlar görülmektedir. Bu kişiler mevcut mesleki faaliyetlerini bu süreçte de sürdürebilirler. Bu durumda olan bireyler mevcut bulguların farkında oldukları takdirde depresyon belirtilerini daha sık gösterebilirler. Bu bazen tanıyı zorlaştırarak gecikmelere neden olabilir.
Hastalığın ilerlemesi ile birlikte, kişi, yakınları ve hatta meslektaşları bazı sorunları fark edebilir. Bu aşamada genellikle doktora danışmasını gerektirebilir. Alzheimer hastalığında hem hasta hem de yakınları güçlük yaşamaktadır.