Çölyak Hastalığı Nedir? Neden Olur? Belirtileri ve Tedavisi

Çölyak; ince bağırsağın glutene karşı hassasiyet içermesi anlamına gelen bir sindirim sistemi hastalığıdır.

Çölyak Hastalığı Nedir, Ne Demek?

Buğday, arpa, çavdar gibi gluten içeren besinlerin tüketilmesi sonrasında bağışıklık sisteminin tepki vermesi durumunda ortaya çıkan semptomlar çölyak hastalığını ifade etmektedir. Bu hastalık gluten alerjisi olarak da tanımlanabilir.

İnce bağırsakta, iç tarafta olan ince kılçıklar besin emilimi sağlamaktadırlar. Villus ismi verilen kılçıklar sindirim aşamasında öğütülen yiyeceklerin yararlı olan kısımlarını toplamaktadırlar. Yararsız olan kısımlar ise dışarı atılmaktadır. İnce bağırsağın iç taraflarını genişleten villus daha çok besinin emilimini sağlamaktadır. Villusun yapısı bozulduğu zaman öğütülen besinler alınamamakta ve boşaltım alanına gitmektedir. Bağırsak bölgesinde emilim olmazsa vücutta normal olmayan etkiler meydana gelmekte ve bağışıklık sistemi tamamen çökmektedir.

Çocuklara bakıldığında çölyak hastalığının karaciğer hastalığı, kusma, anemi, şişik karın, ilerleyen yaşlarda kolay bir şekilde kemik kırılmaları, zayıflama gibi ciddi rahatsızlıklara yol açtığı görülmektedir. Bu hastalığı teşhis edebilmek için doktora gitmek gerekir.

Çölyak Hastalığı Neden Olur?

Çölyak hastalarının sağlıklarını tehlikeye sokan faktörler vardır. Çavdar, buğday şeklindeki tahıl ürünlerinin tüketilmesidir. Tahıl ürünlerinin zarar verme nedeni ise bu ürünlerin içerisinde gluten olmasıdır. Gluten villusların etkisiz kalmasına ve fonksiyonlarını yerine getirememesine neden olmaktadır. Villuslar iş yapmadığında ise tüketilen her besin boşaltım sistemine atılmaktadır. Gluten villusları ortadan kaldırdığı zaman çölyak hastası olan vücut besinleri alamamaktadır. Bu süreçten kaynaklı olarak bağışıklık sistemi bozulmakta ve çölyak hastalığı meydana gelmektedir.

Genetik sebeplerden dolayı oluşabilen çölyak ebeveynlerden birinde varsa diğerinde de görülebilir. Genetik geçiş haricinde çevresel faktörler, bağışıklık sistemi ile ilgili bazı sorunlar da bu duruma sebebiyet verebilir. Bağışıklık sisteminin gluteni bakteri olarak algılaması ve saldırması sonrasında antikor oluşturur. Bu antikorlar, iltihap oluşturarak ince bağırsağa zarar verir.

Çölyak Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Yıllarca herhangi bir belirti vermeden ilerlemesi mümkün olan çölyak hastalığı eğer çocukluk döneminde meydana gelirse gelişimi önleyebilir. Genel anlamda belirtileri şöyledir:

• Kronik ishalin meydana gelmesi
• Kansızlık oluşması
• Kişinin hızla kilo kaybetmesi
• Sürekli oluşan karın ağrısı
• Psikolojik rahatsızlıkların oluşması ve kişinin davranışlarında değişiklikler gözlemlenmesi
• Sürekli olarak halsizlik yaşanması
• Kaslarda meydana gelen kramplar
• Bebeklik sürecinde büyüme ve gelişmenin bozuk bir şekilde ilerlemesi
• Dişlerin çarpık olması
• Ağız bölgesinde meydana gelen yaralar
• Bacak bölgesinde meydana gelen karıncalanma ve uyuşmalar
• Dirsek ve kalçada kabarma, kabarıklık oluşması,
• Yaşa göre boyun uzamasında yaşanan problemler
• Adet düzensizliği ve düşük yapma olasılığının fazla olması

Çocuklarda gelişim geriliği ile boy kısalığının oluşmasına neden olabilen gluten hastalığı, erişkinlik döneminde ise halsizlik, ishal ve kilo kaybı ile kendini gösterir. Çocuğunuzun fiziksel anlamda zayıf fakat karın bölgesinde şişlik olması çölyak hastalığının belirtileri arasında yer aldığı için çocuğu zaman kaybetmeden uzman doktora göstermek erken önlem alınmasına yardım eder.

Çölyak Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Eğer bu hastalığın semptomlarından kurtulmak istiyorsanız, glutensiz bir hayat sürdürmeniz gereklidir. Glutenin tüketilmesi bu hastalık için tehlikelidir. Çünkü gluten bağırsağa zarar vermektedir. Sonuç olarak çölyak hastalığı olan kişinin gluten içeren besinleri hayatından çıkarmalıdır.

Çölyak hastalığının tedavisi glutensiz bir diyet uygulanmasıdır. Glutensiz diyet uzman bir diyetisyen aracılığı ile bütün sağlık testleri yapıldıktan sonra hazırlanabilir. Glutensiz diyet kişilerde meydana gelen hastalık belirtilerini durdurmaktadır.

Gluten alınmayan bir vücuttaki villuslar iyileşme gösterir. Bağırsakların zarara uğramaması için gluten alınmamalıdır. Diyete başlanıldığı günden itibaren vücutta iyileşmeye dair değişimler olur ve ince bağırsak iyileşme gösterir. Tahmini olarak villusların çalışma süreci altı ay olarak ifade edilmektedir. Çölyak hastalığı günümüzde birçok kişide bulunmaktadır. Beslenmeye dikkat ederek bu hastalıkla baş edilebilirsiniz. Hastalığın belirtilerini fark ettiğiniz an bir uzmandan destek almayı unutmayınız.