Veba Hastalığı Nedir? Ne Zaman Çıktı? Nasıl Bitti?

Veba hastalığı; bakteriyel enfeksiyonlar arasında en ciddi olan ve bulaşma etkisi oldukça fazla olan ölümcül bir rahatsızlıktır. Halk arasında kara veba olarak da bilinmektedir.

Veba Hastalığı Nedir? Nasıl Olur?

Yersinia pestis isimli bir bakterinden kaynaklı olarak ortaya çıkan veba hastalığı; genel olarak kırsal yerlerde ortaya çıkan ve bulaşma hızı çok fazla olduğundan kısa süre içerisinde kentlere de yayılabilen bir salgın olarak betimlenmektedir. Daha çok pireler aracılığı ile bulaşan bir bakteriden kaynaklanan veba, aynı zamanda fare popülasyonunun fazla olduğu yerlerde de hızlı bir yayılım göstermektedir. Bakteriyel bir hastalık olması antibiyotikler ile kısa sürede tedavi edilmesi anlamına gelmektedir. Günümüzde özellikle tedavi edilmesi mümkün olan hastalıklar arasında yer almaktadır.

Geçmiş dönemlerde pek çok insanın ölümüne neden olan veba, yersinia pestis isimli kalın ve kısa bir yapıya sahip olan bakteriden bulaşmaktadır. Kolay ve hızlı yayılabilen bu bakteri, karanlık ve nemli yerlerde senelerce varlığını devam ettirebilmektedir. Hatta yaşaması için bir vücutta olmasına gerek bile yoktur. Pirelerin dışkısında yaklaşık olarak 1 ay varlığını devam ettirebilen bu bakteriler, balgam ve iltihapta ise birkaç hafta boyunca canlılığını koruyabilmektedir. Soğuğa karşı oldukça duyarlı olan bu bakteri donmuş yerlerde çok uzun süreler boyunca varlığını devam ettirebilmektedir. Hastalığın kesin olarak tedavi edilmesinde erken teşhis oldukça önemlidir.

Veba Hastalığı Ne Zaman Çıktı?

Tarihteki en büyük salgın olarak nitelendirilen kara ölüm olarak nitelendirilen veba hastalığı 1346-1353 yıllarında görülen ve Avrupa'ya kısa süre içerisinde yayılarak milyonlarca insanın ölmesine sebep olan bir salgındır. M.Ö de görülen veba, 19. yüzyıla kadar ciddi ölümlere neden olmuştur. 1894 yılında Alexandre Yersin tarafından keşfedilen vebaya neden olan bakteri, sadece insanların değil hayvanların da ölmesine neden olmuştur. Yapılan inceleme ve bilimsel araştırmalara göre bu virüs ilk olarak Çin ve Orta Asya'da görülmüş, sonrasında ise göç yolu ile diğer yerlere yayılmıştır.

Avrupa nüfusunun yarısından fazlasının ölümüne neden olan bu salgın, 1346-1353 yılları arasında 447 milyonluk dünya nüfusunun yaklaşık olarak 100 milyon kadarının ölmesine sebebiyet vermiştir. Bu dönemlerde kıtlık ve yeterli beslenememe gibi durumlar söz konusuydu. Bu nedenle ölüm oranları oldukça fazladır. İtalya, Fransa ve İngiltere gibi nüfusun yoğun olduğu ülkelerde ölüm oranı neredeyse %50'ye kadar ulaşmıştır.

Veba Hastalığı Nasıl Bitti?

Yıllar içerisinde bilimin ilerlemesi ve yapılan araştırmalar ile bu hastalığa neden olan bakteri keşfedilmiş ve daha sonra bu bakteriyi yok etmeye yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bakterinin pireler tarafında taşındığı bilgisi hüküm kazanmıştır. Geliştirilen antibiyotikler ile bu bakterilerin yok edilmesi sağlanmış, daha sonra ölüm oranları azalmıştır. Zaman içerisinde ise bağışıklığın güçlenmesi, tedavinin bulunması ile kara ölüm olarak bilinen veba sona ermiştir.

Veba Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Yüksek ateş ile kendini gösteren veba belirtileri aynı zamanda kalça, bel ve baş bölgesinde ağrıların oluşması, pirenin ısırdığı yerlerin kızarması gibi etkiler ile ortaya çıkar. Bu etkiler bubonik veba olarak adlandırılır. Kilo kaybı, titreme, bağırsak hareketlerinin bozulması, kusma, ağızdan ve burundan kan gelmesi, yüksek ateş gibi belirtiler ise septisemik veba olarak nitelendirilir. Nefes almada zorluk, öksürme, şoka girme, balgamda kan görülmesi gibi belirtiler ise akciğer vebasının belirtileridir. Yersinia Pestis bakterisi vücuda girdiği zaman genel olarak yüksek ateş meydana getirir. Aynı zamanda iç organlara zarar verebilir.