Sağlık 12 Kasım 2021 - 16:28:46

A Vitamini Ne İşe Yarar? Hangi Besinlerde Var? Eksikliği, Fazlalığı, Zararları ve Görevleri

A Vitamini Ne İşe Yarar? Hangi Besinlerde Var? Eksikliği, Fazlalığı, Zararları ve Görevleri

A vitamini; diş kemik, yumuşak doku, mukus zarları ve cilt yapısının oluşturulması, korunması konusunda etkili olan bir bileşendir.

A Vitamini Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Karaciğerde depolanan ve yağda çözünen bir madde olarak karşımıza çıkan A vitamini; provitamin A ve önceden oluşturulmuş olarak iki farklı şekilde karşımıza çıkmaktadır.

Önceden oluşturulmuş olan A vitamini aktif bir şekilde karşımıza çıkmaktadır. Et, balık, kümes hayvanları, tam yağlı süt ve süt ürünleri gibi hayvansal gıdaların içerisinde yer almaktadır. Bir diğer A vitamini türü ise meyve ve sebze gibi bitki bazlı besinlerden alınmaktadır. Bunlar karotenoidler olarak bilinir ve meyve sebzelere koyu rengini veren pigmentlerdir.

En yaygın provitamin A vitaminin adı beta-karotendir. Bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlayan güçlü bir antioksidan olan A vitamini, genlerin korunmasını sağlarken aynı zamanda hatasız kopyalanmasına da yardımcı olmaktadır.

Tarihte bulunan ilk vitamindir. İlk olarak 1913 yılında büyüme vitamini olarak kabul edilmiş ve daha sonra 1930 yılında kimyasal yapısı tanımlanmıştır. Sindirim sırasında hidrolize olarak serbest şekilde emilmektedir. %90'ı karaciğerde %10'u ise dokularda depolanmaktadır.

A Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur? Günlük A Vitamini İhtiyacı Ne Kadar?

Yetişkin erkekler için günlük A vitamini ihtiyacı 1000 mcg. kadar olmaktadır. Kadınlarda bu değer 800 mcg. olarak belirlenirken yeni doğan bireylerde 375 mcg. düzeyindedir.

Vücutta A vitanini eksikliğinin olmaması için çok sayıda farklı besin tüketilebilir. Bu besinler bitkisel ve hayvansal gıdalar olarak birbirinden ayrılmaktadır. Bitkisel gıdalar arasında brokoli, nane, patates, havuç, kayısı, maydanoz, bezelye, ıspanak, greyfurt, kavun, kırmızı biber ve domates olarak belirtilmektedir. Hayvansal gıdalar arasında ise ciğer, süt, karides, hindi eti, koyun eti, yumurta, ton balığı ve somon balığı sayılmaktadır. Bu gıdaların tamamında bulunuyor olsa da miktarları farklıdır.

A Vitamini Ne İşe Yarar?

A vitaminin faydaları incelendiğinde ilk sırada kemiklerin güçlenmesi gelmektedir. Kemik gelişimi üzerinde çok büyük bir etkisi olur. Buna ek olarak bağışıklık sisteminin güçlenmesinde de etkili olan bir vitamindir. Bu iki özellik çocuklar üzerinde bu vitamininin değerini ortaya koymaktadır.

Saç ve cilt sağlığını olumlu yönde etkilemektedir. Sebum üretimini dengeleyerek vücutta nem dengesi sağlamaktadır.

Başka bir açıdan A vitamini faydaları, dişlerin ve diş etlerinin sağlıklı kalması için de oldukça değerlidir. Ayrıca bu vitamin vücudun enfeksiyonlara karşı korunmasını da sağlar. Serbest radikallere karşı vücudu korur. Kalp, karaciğer ve böbrek gibi organların etkin çalışmasını sağlar.

Kemik büyümesi ve hücresel iletişim açısından önemli olan bu bileşen, göz sağlığı üzerinde de etkilidir. Retina reseptörlerindeki ışığı emer ve konjonktival mebranların, retinanın farklılaşmasını sağlar. Bu şekilde görme sağlığını olumlu yönde etkiler.

A Vitamini Eksikliğinde Ne Olur? Görevleri Nelerdir?

Vücutta yeterli düzeyde olmadığında meydana gelen A vitmaini eksikliği pek çok sağlık problemine davetiye çıkarmaktadır. A vitamini görevleri bakımından eksikliğinden görülebilecek hastalıkları şöyle sıralayabiliriz:

Kısırlık: Hem erkeklerde hem de kadınlarda üreme için gerekli bir vitamindir. Eksikliğinde kısırlık söz konusu olabilir. Kadınlarda tekrarlayan düşüklerin sebebi de bu vitaminin eksikliği olabilir.

Yavaş büyüme: Yeterli oranda A vitamini almayan çocuklarda boy uzaması gerçekleşmez ve bodurluk söz konusu olabilir.

Enfeksiyon: Vücutta bu vitamin değeri az ya da eksik olursa eğer, bağışıklık zayıflar ve enfeksiyon kapma riski artar.

İyileşmeyen yaralar: Kolajen üretimini destekleme konusunda önemli olan A vitamini eksik olduğu zaman yaralarda daha geç iyileşme durumu meydana gelir.

Yukarıdaki rahatsızlıkların haricinde A vitamini eksikliği gece körlüğü oluşturabilir. Korneada yaralanmalara neden olabilir. Bundan dolayı A vitamini vücutta dengeli ve yeterli oranda bulunmalıdır.

A Vitamini Fazlalığı ve Zararları Nelerdir?

Eğer A vitamini belirtilen miktarın üzerinde alınırsa yan etkileri ortaya çıkmaya başlamaktadır. Kadınların regl dönemlerinde düzensizlikler bu vitamin değerinin fazlalığında en yaygın görülen rahatsızlıktır. Kemik ve eklemlerde ağrılar oluşurken baş ağırsı da bunlara eklenmektedir. Kişi kendisini sürekli olarak yorgun hissederken bu durum hem başarısız bir iş hayatı hem de zorlu bir sosyal hayat anlamına gelmektedir.

A vitamini fazlalığı sonrasında belirli aralıklarla mide bulantısı rahatsızlığı görülürken ishal de son derece yaygın etkileri arasında yer almaktadır. Son olarak kusmalar yaşanmaya başlarken vücutta kaşıntı hissi oluşur. Bu durum tamamen bu vitamininin çok fazla alınmasından kaynaklanmaktadır. Bu sebeple kişilerin belirtilen oranların dışına çıkmaması ve düzenli olarak bu vitamini kullanmaya devam etmesi uzmanlar tarafından önerilmektedir.

Vücutda gereğinden fazla A vitamini alındığında hipervitaminoz yani zehirlenme söz konusu olabilir. Ayrıca aşırı alınması karaciğerde yağlanma da oluşturabilir. Bundan dolayı vücutta dengeli oranda bulunmalıdır.

  • a vitamini
  • a vitamini faydaları
  • a vitamini nelerdir
  • a vitamini fazlalığı
Yorumlar
Selma Kırık A vitamini nelerde bulunur? Doğal yollarla nasıl alabilirim? cevapla
Seçil Parlak A vitamini hangi besinlerde var? Eksikliğinin belirtileri nelerdir? Nasıl anlaşılır? Fazlalığı durumunda nasıl bir önlem almak gerekiyor? Oldukça önemli bir vitamin olduğunu duymuştum. Dengeli bir şekilde vücuda almak için ne yapmak gerekir? cevapla
yorum yaz
Sarımsak Yutmak Koku Yaparmı? Sarımsak Yutmanın Faydaları ve Zararları