Nişasta Nedir? Ne İşe Yarar? Çeşitleri ve Zararları

Bitkilerde granül halde bulunan ve fotosentez sırasında meydana çıkan nişasta bir çeşit karbonhidrattır. Hamur işlerinde çok sık tercih edilen bu bileşen bayatlamanın geciktirilmesini sağlamaktadır. Nişasta zararlı mı ve ne işe yarar sorularını cevaplandıracağımız bu yazımızda aynı zamanda bu karbonhidratın formülüne, yapısına ve çeşitlerine de değineceğiz.

Nişasta Nedir? Nasıl Yapılır?

Bitkiler tarafından sentezlenen ve içerisinde yüksek miktarda glikoz barındıran nişasta, gıda sektörünün ham maddesidir. Beyaz ve renksiz olan bu karbonhidratın kokusu ve taı da bulunmaktadır. Kuvvetli yapısı itibariyle parçaların birbirine bağlanmasını sağlayan bir özelliğe sahiptir. Su ile temas etmesi ya da paketinin nemlenesi ile kolayca bozulabilmektedir. Bir tür karbonhidrat olarak belirtilen nişastanın çeşitlerine göre kalori değerinde değişkenlikle bulunmaktadır. Genel olarak 1 çay kaşığı miktarında nişasta yaklaşık olarak 20 kaloridir.

Hamurların daha kolay açılmasını sağlayan nişastanın besin değerine baktığımızda içerisinde karbonhidrat, sodyum, lif ve protein bulunduğunu belirtebiliriz.

Hamur işlerinin ağızda dağılmasını sağlayan nişasta, sosların ve çorbaların yoğunlaştırılmasında tercih edilirken aynı zamanda baklava hamurunda da sıklıkla kullanılmaktadır. Bununla birlikte puding gibi tatlıların daha yumuşak olması için de kullanılır. Günümüzde fabrikalarda yapılan nişasta köylerde doğal şeklide de yapılmaktadır. Nişasta nasıl yapılır diye öğrenmek istiyorsanız öncelikle buğdayları yıkayıp güneşin altında bekletiniz. Özel tokmaklar ile buğdayı çiğneyip, kazandan alıp suyu süzülür. Ayrana benzeyen bu su torbalara eklenir ve süzülür. Daha sonra çarşafa serilir ve güneşte kurutulur. En son elekten elenir ve nişasta meydana gelir.

Nişastanın Çeşitleri ve Özellikler Nelerdir?

Sanayi alanında kullanılan birçok nişasta çeşidi varken mutfaklarda sadece 4 çeşidi bulunmaktadır. Nişasta çeşitlerini şu şekilde tanımlayabiliriz:

Pirinç nişastası: Beyaz bir renge sahiptir. Soslara kıvam vermek ve bebek mamalarının hazırlanması için tercih edilebilir. Gluten içermez ve gluten hassasiyeti bulunan kişiler için tüketime uygundur.

Buğday nişastası: Buğday tanesi özünden meydana gelir ve baklava hamurunun açılması, sütlü tatların ve tatlı hamur işlerinin içerisinde kullanılmaktadır. Pirinç nişastasına göre daha açık renktedir.

Patates nişastası: Diğer nişasta türlerine göre daha yüksek granüllüdür. Salep üretiminde, unlu mamullerde, ekmek yapımında ve hazır çorbalarda sıklıkla kullanılmaktadır. Genel olarak sütlü tatlılarda ve diğer tatlı çeşitlerinde kullanılmaz. Çorbalarda ve sulu yemeklerde tercih edilir.

Mısır nişastası: Mısır tanelerinden elde edilen bu nişasta daha beyaz bir renktedir. Tuzlu tariflerde ve bazı soslarda kullanılmaktadır. Kurabiye ve pasta çeşitlerinde sıklıkla tercih edilmektedir.

Nişasta Ne İşe Yarar?

Sağlıklı nişasta olarak nitelendirilen dirençli nişastanın faydaları bulunmaktadır. Bunları şu şekilde nitelendirebiliriz:

• Bağırsak ve mide hareketlerinin düzenlenmesi, işlevlerinin hızlanması için enerji verir. Verdiği enerji sayesinde vücutta yağ yakımı da meydana getirir.
• Dirençli nişastalar kap ve damar sağlığının korunmasına destek olmaktadır. Kan dolaşımının dengelenmesini sağlayarak vücut fonksiyonlarında onarıcı ve düzenleyici etki meydana getirir.
• İçerisinde karbonhidrat barındıran nişastalar tokluk etkisi meydana getirmektedir. Bu özelliği ile öğünlerde dengeli beslenmeye yardımcı olur ve kilo verme konusunda etki sağlayabilir.

Bağlayıcı özelliği, gevrek dokusu, hamurların birbirine yapışmasını önlemek gibi etkileri bulunduğundan nişasta sıklıkla tercih edilmektedir. Fakat aşırı şekilde tüketilmemelidir. Ayrıca sağlıklı olanların tüketilmesi gerekmektedir. Diğer türlü yan etki meydana getirebilir.

Nişastanın Zararları Nelerdir? Yan Etkisi Var mı?

İçerisinde yüksek oranda glikoz barndıran nişastanın zararlarına baktığımızda şeker hastaları için uygun olmadığını görebiliriz. Vücudun fazla şeker depolamasına neden olabilir. Bu da yağlanma ve kilo alımı meydana getirebilir. Nişasta kullanılarak yapılan tariflerin kalori değeri yüksektir. Eğer ki gereğinden fazla tüketilirse kalp ve damar hastalıklarının oluşmasına neden olabilir.