Fruktoz İntoleransı Nedir? Belirtileri, Tedavisi ve Beslenme

Fruktoz intoleransı; bir tür emilim bozukluğu olarak adlandırılan, ince bağırsakta bulunan enterosit hücrelerinin fruktoz taşıyıcılarının az olması sebebi ile şekerin bağırsaklara gelmesi ve burada birtakım sindirim sorunları yaratması durumudur.

Fruktoz İntoleransı Nedir, Ne Demek?

Bağırsak yüzeyinde bulunan hücrelerin fruktozu yeteri kadar ve gerektiği gibi parçalayamaması sonrasında ortaya çıkan fruktoz intoleransı, oldukça yaygın görülür ve her 3 kişiden 1 kişiyi etkilemektedir. Basit bir şeker olan fruktoz meyve ve sebzelerde bulunan ve aynı zamanda birçok gıdaya tat veren bir bileşendir.

Normal bir vücutta ince bağırsakta yer alan mukoza zarında besinler bağırsağın içerisinden kana taşınır. Fakat fruktoz içeren besinler belirli bir sınırın üzerinde tüketilirse eğer, gaz ve ishal gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları meydana getirebilir. Bu da fruktoz intoleransından kaynaklanır.

Doğuştan ya da kalıtsal olarak gelişebilen bu durum bireysel olarak limitleri aşılması durumunda meydana gelir. Fruktoz vücutta tolere edilebilir ya da hiç edilemeyedebilir. Eğer sınırlı miktarda alınırsa zarar vermemektedir. Fakat aşırıya kaçılırsa birtakım semptomları de beraberinde getirir.

Vücutta fruktoz intoleransı geliştiği zaman, bu basit şekerin kana karışmasından sorumlu olan GLUT-5 taşıyıcıları kan dolaşımına doğru bir şekilde giremezler. Bunun sonrasında sadece belli oranda fruktoz emilimi gerçekleşir. Sınır aşıldığı zaman ise fermantasyon süreçleri sırasında fruktoz kalın bağırsakta kalır. Bu da karbondioksit, bazen metan gibi gazlar, hidrojen ve kısa zincirli yağ asitleri üretilmesine neden olur.

Fruktoz İntoleransı Belirtileri Nelerdir?

Genel olarak karın ağrısı, gaz ve ishal ile kendini gösteren fruktoz intoleransı belirtileri şöyledir;

• Altı karın ağrısı söz konusu olabilir.
• Karın bölgesinde kramplar görülebilir.
• Mide bulantısı ve kusma şikayetleri söz konusu olabilir.
• Şişkinlik ve beraberinde yüksek sesli bağırsak hareketleri oluşabilir.
• Ani dışkılama dürtüsünün yanında gevşek dışkı söz konusu olur.
• Dışkıda mukus birikintisi meydana gelebilir.
• İshal sonrasında kabızlık oluşabilir.

yukarıdaki belirtiler hastadan hastaya değişkenlik gösterebilmektedir. Genel olarak bireysel fruktoz limiti aşıldıktan 1.5 saat sonra sindirim problemleri meydana gelir. Bu süre 30 dakikadan 24 saate kadar değişebilir. Yetişkinlerde olabildiği gibi aynı zamanda bebeklerde fruktoz intoleransı söz konusu olabilir. Kalıtsal olduğu zaman herediter fruktoz intoleransı denir.

Fruktoz İntoleransı Neden Olur?

Genel olarak bu rahatsızlığın meydana gelmesinde GLUT 5 taşıyıcıları sorunludur. Normalde tüketilen şeker parçalanır ve daha sonra ince bağırsaktan tek şeker olarak bağırsağa geçer. Fakat fruktoz intoleransı olduğunda bu durum bozulur. Asıl olarak fruktoz alımı sağlıklı bireyde bile sınırlı olmalıdır. Eğer sınır aşılırsa fruktoz bağırsağa gelir ve burada sindirimsel problemler meydana gelir.

Fruktoz intoleransı sebeplerinde genel gıda birleşimi de önemlidir. Eğer en az fruktoz içeren meyveler ya da meyve suları değilde fruktoz değeri yüksek olan yiyecekler tüketilirse görülen semptomlar çok şiddetli olmaktadır. Bu durum vücutta farklı sonuçların görülmesine de neden olabilir. Vitamin emiliminin ve eser elementlerin zorlaşması gibi sonuçlar görülür.

Fruktoz İntoleransı Beslenme Nasıl Olur?

Öncelikle belirtmek gerekir ki fruktoz değeri yüksek olan besinlerin yenmemesi bu rahatsızlıkta önemlidir. Şekeri hemen hemen hayatınızda çıkarmalısınız. Buğday ekmeği, makarna, kuskus, kuru meyve eklenmiş tahıllar, yaban mersini, sarı muz, kurutulmuş kuş üzümü, konsantre portakal suyu, armut, mango ve kiraz gibi meyveler, salça, konserve domates, soğanlar, enginar, kuşkonmaz, enginar, pırasa, brokoli gibi sebzeler yüksek düzeyde fruktoz içerir.

Bu rahatsızlık söz konusu ise daha çok glutensiz ekmek, kinoa, çavdar yulaf ezmesi gibi tahıllar, kereviz, frenk soğanı, pancar, ıspanak gibi sebzeler ve avokado, kavun, kızılcık, ananas, çilek gibi düşük fruktozlu besinler tercih edilmelidir.

Fruktoz İntoleransı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Asıl olarak fruktoz intoleransı diyeti bu hastalığın tedavi edilmesi için en gerekli şeydir. Fruktozdan tamamen kaçınmak yerine sınırlı alım sağlanmalıdır. Eğer hastalık kalıtsal ise fruktozu hayatınızdan tamamen çıkarmanız gerekmektedir. Çünkü kalıtsal fruktoz intoleransında tedavi mümkün değildir. Eğer uygun bir diyet uygulanmazsa karaciğer yetmezliği gibi ciddi sağlık problemleri meydana gelebilir.