Lös ve Moren Topraklarının Ortak Özellikleri

Lös ve moren topraklar; rüzgarların ve buzulların taşıyıp biriktirmesiyle meydana gelen toprak çeşididir. Bunlara azonal (taşınmış) toprak da denir.

Lös ve Moren Toprak Nedir?

Lös ve Moren topraklar taşınmış toprak kategorisindedir. Lös toprak denildiğinde akla direkt rüzgarlar gelmelidir. Çünkü lös topraklar rüzgarların taşıyıp biriktirmesiyle olur. Farklı kayaçlardan aşındırılıp biriktirilerek oluştukları için zengin minerallere sahiptirler. Tarıma elverişli topraklar arasında yer almaktadır. Genellikle kurak ve yarı kurak iklimlerde görülür. Ekvatoral iklimin görüldüğü ağaçların bol olduğu yerlerde ağaçlar rüzgarın önünü kestiği için rüzgar kayaları aşındıramaz. Kurak ve yarı kurak iklimlerde ağaç olmadığı için kayalardaki aşınma daha fazla olur. Moren toprak denildiğinde ilk akla gelecek olan buzullardır. Çünkü morenler buzulların taşıyıp biriktirmesi sonucu oluşurlar. Bu topraklar kutuplarda sıcaklığın donma noktasında olduğu yerlerde ve dağların yüksek kısımlarında görülür. Sıcaklık yükselince eriyen buzullar beraberinde ufak toprak parçalarını da bünyelerine dahil ederler hızlarının azaldığı yerde biriktirirler. Böylelikle de moren topraklar oluşur.

Lös ve Moren Topraklarının Ortak Özellikleri Nelerdir?

Genel olarak lös ve morenlerin ortak özellikleri şunlardır;

• İkisi de aşındırılma ve taşıma sonucu oluşurlar.
• Taşınarak oluştukları için pek çok yerden topladıkları toprakları içerirler. Bu nedenle mineral açısından zengin topraklardır.
• Uzun süre bekleyerek oluşmazlar. Bundan dolayı da büyük katmanlardan oluşmazlar.
• Eğimin azaldığı yerde birikirler.

Lös ve Moren Topraklar Türkiye'de Nerede Görülür?

Lös topraklar kurak ve yarı kurak iklimlerde görülür. Bu tür iklimler bitki örtüsü bakımından fakirdir ve rüzgar böyle bölgelerdeki kayaları kolaylıkla aşındırabilir. Türkiye'de İç Anadolu bölgesinde lös topraklar görülmektedir. Çünkü İç Anadolu bölgesi ılıman karasal iklim yani yarı kurak bir iklim çeşidi görülür. Moren topraklar dağların yüksek kesimlerinde, sıcaklığın donma noktasında görülmektedir. Yağışlar burada kar şeklinde görülür ve bu karlar sayesinde buzullar oluşur. Sıcaklık arttığında buradaki buzullar eriyerek kayar ve beraberinde ufak ufak toprak parçalarını da sürükler. Böylelikle oluşan moren toprakları, ülkemizde yüksekliği fazla olan dağlarda görülür. Bu toprak tipi dünyada en nadir görülen toprak çeşitlerinden biridir.

Azonal Toprak Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Akarsuzlar, rüzgarlar, buzullar gibi dış kuvvetlerin etkisiyle bir bölgede biriktirilen topraklara azonal topraklar denir. Bu dış kuvvetler geçtikleri yerlerdeki küçüklü büyüklü toprak parçalarını aşındırarak bünyelerine dahil ederler ve hızlarının azaldığı yerde biriktirirler. Bu biriken topraklar belli bir süre sonra örtü şeklini alır ve böylelikle azonal topraklar meydana gelir. Azonal topraklara taşınmış topraklar da denir. Bu topraklar başka yerlerden taşınarak oluştuğu için bulundukları iklimin özelliklerini taşımazlar. Bu tür topraklarda tabakalaşma meydana gelmez. Azonal toprak; alüvyal, kolüvyal, lös, moren, regosol topraklar olmak üzere 5 çeşittir. Lös ve moren toprakları da azonal topraklar arasında yer aldığı için rüzgar ve buzullarla taşınıp birikerek meydana gelir.