Aspartam; birçok gıda ürününde ve bazı ilaçlarda kullanılan düşük kalorili bir yapay tatlandırıcıdır. Çoğunlukla hazır gıdalarda ve diyet için üretilen ürünlerde kullanılan aspartamın zararları hakkında bilgi vereceğimiz bu yazımızda aynı zamanda hangi gıdalarda yer alır bunları da belirteceğiz.
Aspartam Nedir, Ne Demek?
Bir tür yapay tatlandırıcı olan aspartam, düşük kalori içeren gıdaların içeriğinde ve aynı zamanda bazı ilaçlarda yer alan, ısı gerektirmeyen tariflerde kullanılan, piyasada en popüler tatlandırıcı unvanını almış bir maddedir. Yaygın bir şekilde kullanılan bu tatlandırıcı bilimsel araştırmalara göre beyin hasarına yol açabilmektedir. Bunun yanı sıra alerji, prematüre doğum, karaciğer hasarları ve kanser gibi pek çok hastalığa sebep olabileceği konusu üzerinde durulmaktadır.
Aspartam bileşenleri aspartik asit ve fenilalanin şeklindedir. Fenilalanin asit insan vücudunda doğal olarak bulunmayan bir aminoasittir. Genel olarak çeşitli yiyeceklerden alınır. Süt, balık ve yumurta içerisinde bulunmaktadır. Aspartik asit ise; vücut tarafından üretilebilmektedir. Vücut onu hormonları düzenlemek ve sinir sisteminin normal işlevini sağlamak için kullanmaktadır. Kabuklu yemişlerde, bakliyat ürünlerinde, yumurtada ve somon balığı içerisinde bulunmaktadır.
Vücut aspartamı işlediği zaman bunun yaklaşık %10 metanole ayrılır. Mentanol ise yüksek oranda alındığı zaman toksine dönüşür. Alkol sorunu olan kişilerde bu durum körlük ya da zehirlenmeye neden olabilir. Düşük kalorili olan aspartam, sofra şekerine göre 200 kat daha tatlıdır. Yiyeceklere ve içeceklere tat vermesi için az miktarda eklenmesi bile yeterlidir.
Aspartam Zararları Nelerdir? Zehirlenme Yapar mı?
Çok eski zamanlardan bu yana aspartamın yan etkileri üzerine birçok araştırma yapılmış ve pek çok teori ortaya konulmuştur. Bu çalışmalardan birinde aspartamın beyin tümörüne neden olabileceği belirtilmiş ve aynı zamanda zeka geriliğine neden olabileceği belirtilmiştir. Nöral hücre hasarı meydana getirebilir. Aynı zamanda içeriğindeki metanol etkisi nedeniyle aspartam zehirlenmesi söz konusu olabilir. -Aspartam içeren ilaçlar ya da besinler tüketildiği zaman uyuşma ve bulantı, tat kaybı, kas spazmı, deri döküntüleri, eklem ağrısı, çarpıntı, uykusuzluk, görme bozukluğu, işitme kaybı, baş dönmesi ve nefes zorluğu, kulak çınlaması, vertigo gibi yan etkiler görülebilir. Nörolojik hastalıklara neden olabilen aspartam, lupus, fibromiyalji, kalp hastalığı, duygu durum değişikliği ve diyabete neden olabilir. Lenfoma, lösemi, epilepsi, alzheimer, obezite, dikkat eksikliği gibi pek çok duruma da sebebiyet verebilir.
Aspartam Nelerde Vardır? Aspartam İçeren Gıdalar Nelerdir?
Çok geniş anlamda kullanılan aspartam hangi gıdalarda bulunur diye baktığımızda;
- Kola ve diyet içeceklerinin birçoğunda
- Meyveli yoğurt ve sütler
- Meşrubatlarda ve soğuk içecekler
- Hazır tatlılar
- Kahvaltılık gevrekler
- Diyabet hastalarının kullandığı hemen hemen her şeyde
- Konserve meyveler
- Ketçap gibi ürünler
- Sakızlarda ve çikolatalar
- Diş macunlarında ve ağız gargaraları
Yukarı bahsetmiş ürüler aspartam içeren ürünlerden bazılarıdır. Aspartam hangi markalarda var diye baktığımızda birçok markanın bu tatlandırıcıdan yararlandığını görmekteyiz.
Aspartam Kilo Aldırır mı?
Sofrada kullanılan şekere göre yaklaşık olarak 200 kat daha tatlı olan aspartam kalorisi düşük olduğu için kilo aldırmıyor gibi görülse de bazı araştırmalar iştah artırıcı etkisinin olduğunu belirtmektedir. Genel anlamda yapay tatlandırıcılar karbonhidrat isteğini artırarak daha fazla yemek yemeye ve bunun sonrasında kiloya sebep olur. Fakat araştırmalar henüz devam etmektedir.