Safra Kesesi Taşı Belirtileri Nelerdir? Neden Olur? Tedavisi Nasıl Yapılır?

Safra kesesi taşı; karaciğerden salgılanan safranın içerisinde yer alan bileşenlerin artması ya da azalması durumunda akışkanlığın bozulması ve tortu bırakıcı bir hal alması ile meydana gelen rahatsızlıktır.

Safra Kesesi Taşı Nedir?

Kolelitiazis olarak bilinen safra kesesi taşı, sindirime yardımcı olan safra salgısının içerisinde yüksek oranda kolesterol olması durumunda katılaşması ve çökelti oluşturması sonrasında meydana gelen, boyutu kişiden kişiye değişiklik gösteren yapılar olarak tanımlanır. Karın bölgesinde karaciğer hemen alt kısmında yer alan küçük armut şeklinde olan safra kesesinde meydana gelmektedir. Safra kesesi taşı olanlar ne yemeli diye baktığımızda süt, yoğurt gibi protein kaynaklı besinler tüketmelidir. Alkol almamalı ve az az, sık sık yemek yemelidirler.

Safra Kesesi Taşı Belirtileri Nelerdir?

Genel olarak pek çok vakada belirti vermeyen safra kesesi taşları, hastaların hemen hemen %30'unda ciddi belirtiler oluşturmaktadır. Bu belirtiler şöyledir:

• Günlük yemek öğünlerinden 1-2 saat sonra sağ üstte, midenin ortasında ya da sağ kürek kemiği etrafında rahatsız edici bir ağrı meydana gelir. Bu ağrı genel olarak 1-2 saat devam eder. Yemekler aşağı doğru sindirildiği zaman ağrı hafifler.
• Safra kesesi taşı ne gibi rahatsızlıklar verir diye baktığımızda sadece sırt bölgesinde ağrı meydana getirebilir. Meydana gelen ağrı romatizma, kemike erimesi ya da fıtık zannedilebilir.
• Akşam yemek yiyip gece yattıktan sonra midenin orta kısmında kıvrandırıcı bir ağrı ile uyanmak bu taşların varlığını işaret eder. Doğum sancısı ile benzer bir ağrıdır. Genel olarak oluşan tortu safra kesesinin boynunu tıkar ve safra kesesi bunu kasılarak engellemeye çalışır. Kasılma bitene kadar ağrı devam eder. Sonrasında ise rahatlama sağlanır.
• Bir başka belirti olarak ağrı sağ üst tarafta başlar ve geçmez. Arada hafiflese de sürekli devam eder. Bu durum aynı zamanda akut kolesistit yani, ani başlangıçlı safra kesesi iltihabı da olabilir. Bu durum oldukça ciddidir. Safra kesesi bu engeli aşmak için salgı üretir ve boynu tıkalı olduğundan şişer, genişler. Sonrasında ise patlamamak için duvarı kalınlaşır. Bu durumda ameliyat zorlaşır ve istenmeyen durumlar meydana gelebilir. Bunda dolayı safra kesesi dışarı çıkartılarak müdahale edilir.
• Hafif bir karın ağrısı, gözlerde ve ciltte sarılık olması safra kesesi taşı belirtilerinden biridir. Bu durumda mutlaka müdahale edilmelidir. Çünkü taşlar safra kesesinden hareketlenerek safra kanalına düşer ve safra akışına engel olur. Bağırsağa ulaşamayan safra taşar ve karaciğer hücrelerini parçalayarak kana karışır. Bu durumda acil müdahale edilmesi gerekir. Taşa ya da tıkanıklığa bağlı olarak kolanjit olarak tanımlanan iltihap meydana gelebilir. Eğer bağışıklık sistemi zayıfsa kolanjit hayati tehlike yaratır.
• Safra kesesi taşı gaz yapar mı diye baktığımızda vücutta karın şişmesi ile birlikte gaz problemlerine yol açtığı gözlemlenmektedir.

Yukarıda saydıklarımızın yanı sıra idrar renginde koyulaşma, bulantı, kusma, açık renkli dışkı, ishal gibi problemler söz konusu ise safra kesesi taşı söz konusu olabilir. Safra kesesi taşı kilo yapar mı diye sıklıkla sorulmaktadır. Genel olarak taşların alınmasının ardından hastanın yeme içme durumu düzeldiğinde bir kilo artışı söz konusu olabilir. Belirtiler fark edildiği zamanda mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.

Safra Kesesi Taşı Neden Olur?

Genel olara safra kesesinde taş neden olur diye baktığımızda bunu 3 grupta tanımlamak mümkün olur:

• Olması gerekenden fazla kolesterolün sadra salgısında olması, bu salgının kristalleşmesine ve zaman içerisinde taş oluşmasına neden olur.
• Vücutta aşırı miktarda bilirubin varlığı taş oluşumuna neden olabilmektedir.
• Safra kesesinin çalışmasını önleyen birtakım sorunlar kesenin tam olarak boşalamamasına ve içindeki sıvının yoğun bir hal alarak taş oluşmasına neden olur.

Safra kesesi taşı kaç mm tehlikeli diye baktığımızda 5mm'den büyük taşların ciddi sorunlara yol açtığı gözlemlenmektedir. Bu ölçüden küçüklerde hayatli tehliker yaratabilir. Bundan dolayı alınması gerekir.

Safra Kesesi Taşı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Bu rahatsızlığın tedavisi için pek çok yöntem kullanılmaktadır. Genel olarak safra kesesi taşı nasıl düşürülür diye baktığımızda en çok laparoskopik ameliyatlar uygulanmaktadır. Bu ameliyatların %5'ten fazlası açık şekilde gerçekleşir. Diğer tedavi yöntemleri gerekli durumlarda uygulanan ERCP ve PTK'dır. Tedavi için uygulanan safra taşının alınması işlemi kolesistektomi olarak tanımlanır. Cerrahi işlemlerin haricinde medikal tedavi ve litotripsi isimli bir yöntem uygulanabilir. Kolesterol kaynaklı oluşan taşlar için ilaç tedavisi de uygun görülebilir. Safra kesesi taşı bitkisel tedavisine baktığımızda ise maydanoz, zerdeçal, tarhun otu, mısır püskülü gibi bitkilerin ve bitkisel kürlerin de iyi geldiği söylenmektedir.