Pankreatit Nedir? Belirtileri, Diyeti ve Tedavisi

Pankreatit; pankreas iltihabı olarak bilinen ve pankreasin kendi enzimleri ile kendi kendine zarar vermesi durumuna verilen isimdir.

Pankreatit Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Sağlıklı bir vücutta pankreas enzimleri pankreas hücreleri ile temas etmez ve direkt olarak kanalcıklar aracılığıyla bağırsaklara boşalır. Kanallarda meydana gelen sorun sonucunda pankreastaki enzimler bu kanallar içerisinde aktif hale gelir. Bu da pankreasın kendine zarar vermesine neden olur. Normal bir vücutta pankreaste ölü yani inaktiftir. Onikiparmak bağırsağa ulaştığı zaman safraya bulaşır ve oradaki enzimlerle karşılaşarak aktif hale gelir. Eğer bu aktifleşme durumu pankreas kanalında gerçekleşirse bu durum pankreas dokusunun sindirilmesine neden olur. Bu durum ağrı ve pankreasta zedelenme oluştur. Buna pankreatit denir.

Akut ve kronik olmak üzere iki şekilde meydana gelebilen pankreatit çeşitleri, pankreaste yangısal durumlar meydana getirmektedir. Genel olarak bu hastalık pankreastaki enzimlerin hasar görmesi ve kontrolsüz bir şekilde aktif hale gelmesi ile meydana gelir.

Akut ve Kronik Pankreatit Belirtileri Nelerdir?

Aniden ve kısa süreli olarak ortaya çıkan pankreas yangısı akut pankreatit olarak nitelendirilmektedir. Hafif, orta ve şiddetli olarak meydana gelebilmektedir. Şiddetli olduğu zaman doku çürümesi meydana gelmiş demektir. Akut pankreatit belirtileri şu şekildedir:

• Dakikalar içerisinde aniden gelen ve birkaç saat içerisine şiddetlenen karın ağrısı meydana gelir.
• Karnın üst kısmına meydana gelen ağrılar sırta doğru uzayabilir. Ağrılar sırt üstü yatma ile artış gösterir.
• Mide bulantısı ve kusma söz konusu olur.
• Gaz çıkarma ve tuvalete çıkmada zorlanma yaşanır.
• Gözün beyaz kısmında sararma oluşur.
• Dışkının rengine açılma veya idrarda koyulaşma söz konusu olabilir.
• Yüksek ateş ve soğuk terleme meydana gelebilir.
• Kan basıncı düşüklüğü yani kan basıncı düşüklüğü görülür.
• Yüksek kalp atışı hızı oluşur.
• İştah kaybı meydana gelebilir.

Pankreas uzun süre ya da kalıcı şekilde zarar görmesi, işlevsel dokunun fibrozis doku ile yer değiştirmesi ve işlevini yerine getirememesi durumlarında kronik pankreatitten söz edilebilir. Kronik pankreatit belirtileri şöyledir:

• Aniden meydana gelen karın ağrısı söz konusu olur.
• Aşırı kilo kaybı meydana gelir.
• Yorgunluk ve sürekli halsiz olma durumu olur.
• Sık sık idrar çıkma isteği görülür.
• Çok sık acıkma meydana gelir.
• Görmede bulanıklık söz konusu olabilir.
• Yağlı ishal ve beraberinde yemekten kaçınma görülür.
• Karında kramp ve şişkinlik görülür.
• Kronik pankreatit belirtileri, akut çeşidi ile benzerlik göstermektedir. Bazen akut pankreatit sonrasında da görülebilir. Bu hastalığın görüldüğü kişilerin %85'inin alkol bağımlısı olduğu gözlemlenmiştir.

Pankreatit Diyeti Nasıl Yapılır?

Pankreatit örnek menüsüne baktığımızda sindirim dostu olan tam tahıllı gıdaların yenmesi gerekir. Antioksidan açısından zengin olan ve lif içeren sebzeler, meyveler, protein ihtiyacı için haşlanmış yağsız et, fasulye ve mercimek, bitki çayları tüketilebilir. Bu hastalıktan neler yenmemeli diye bakacak olursak eğer; alkol ve sigara asla kullanılmamalıdır. Kızarmış gıdalar tüketilmemelidir. Şeker ve şekerli gıdalar yenmemelidir. Beyaz ekmek, makarna gibi rafine unlu gıdalar tüketilmemelidir.

Pankreatit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Eğer ki akut pankreatit tedavisi uygulanacaksa hastalığın şiddetine göre değişiklik sağlanır. Tedavi yöntemlerine baktığımızda fazla sıvının ve havanın çıkarılması, kusmayı ve mideyi bulantısı önlemek için nazogastrik tüp yöntemi uygulanır. Bunun yanı sıra sıvı kaybının önlenmesi, ağrı kesici ilaçlar, yoğun bakım ünitesinde tedavi, solunum yardımı, intravenöz sıvı tedavisi, beslenme tüpleri, cerrahi operasyon, safra kesesi taşlarının alınması, alkol bağımlılığın tedavi edilmesi gibi yöntemler uygulanır. Kronik pankreatit tedavisinde alkol ve sigara tüketimini bırakmak, insülin tedavisi, cerrahi girişim, psikolojik destek ve diyet yönetimi uygulanır.