Trakeostomi Nedir? Bakımı ve Kanülü

Trakeostomi; nefes borusunun dar olması nedeniyle ağız ve burundan nefes alamayacak hale gelen hastalara uygulana bir tedavi yöntemidir.

Trakeostomi Nedir,Ne Demek?

Trakea (solunum yolu) ve stomi (ağızlaştırma) köklerinin birleşiminden meydana gelen trakeostomi; boyunda cerrahi yöntemlerle bir deliğin açılmasını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Genel olarak, acil durumlarda nadiren kullanılan bir uygulamadır. Örneğin solum yolu birdenbire bloke edildiğinde, yüzde veya boyunda travmatik yaralanmalar oluştuğunda kullanılabilir.

Bu uygulama, çoğu vakada sağlık durumunun uzun vadeli bir vantilatör kullanmayı gerektiren durumlarda planlanmış bir prosedür olarak uygulanır. Bu uygulama hava yolu direncini azaltır. Artan dirence bağlı olarak solunum daha kolay yapılır. Trakeaya ve bronşa verilecek tüm ilaçlar, gaz veya sıvı halde kolayca verilebilir. Nefes almaya başlayınca bu uygulamanın prosedürlerinin çoğu tersine çevrilir. Trakeostomi kalıcı mı diye baktığımızda çoğu insan için bu şekilde yani kalıcı bir durumdur.

Trakeostomi Neden Açılır? Neden Yapılır?

Akciğere ağız, burun ya da boğaz gibi yollarla hava gitmediği zaman bunlardan bağımsız olarak nefes almayı sağlayan trakeostomi kanülü pek çok nedene bağlı olarak yapılabilmektedir. Bunlar şöyledir:

• Tek başına nefes alamadığınız acil durumlarda yapılabilir..
• Felç veya öksürük ve boğazdaki diğer salgıları zorlaştıran sorunlarda, sekresyonlar bu uygulama ile sağlanabilir.
• Uzun süre nefes almaya yardımcı olan bir makinenin kullanılmasını gerektiren sağlık sorunlarında yapılabilir
• Beyin ya da boyun ameliyatlarının iyileşme sürecinde ilk önce nefes almanıza yardımcı olması durumlarında uygulanabilir.
• Yüz ve boyun bölgesinde meydana gelen acil yaralanmalarda ihtiyaç duyulabilir.
• Soluk borusunda yabanci cisim varsa yapılabilir.
• Hava yollarında doğuştan gelen bir anomalilik varsa uygulanabilir.
• Koma ya da ses tellerinin felcinde ihtiyaç duyulur.
• Ses tellerinde ya da gırtlak kanseri gibi hava yollarını tıkayacak veya daraltan hastalıklara karşı bir önlem olarak yapılır.

Burundan alınan hava solunum yollarına gitmeden önce burun içinde nemlendirilir. Ancak trakeostomi uygulanmış hastalarda hava nemli olmadığı için, mukozal doku ve siliyer epitelyumda yapısal değişikliklere neden olabilir. Havadaki parçacıkların yükünden büyük bir kısmı yakalanır ve büyük partiküller hapşırma refleksiyle çıkarılabilir. Aksine, trakeostomdan alınan havadaki parçacıklar herhangi bir zorluk çekmeden trakeaya girebilir.

Trakeostominin Zararları Nelerdir?

Bu uygulamanın sonucunda oluşabilecek riskler vardır ve eğer acil bir durumda eğer yapılırsa, riskler daha olası hale gelir. Bunlar:

• Kanama
• Trakeostomi tüpünün tıkanması ve daralması
• Komplikasyon oluşması
• Derinin altındaki dokulardaki hava kalması
• Trakeostomi tüpünün yerinden oynayarak boğaza inmesi
• Göğüs boşluğunda sıkışan hava nedeniyle akciğerlerin çökmesi durumlarıdır.

Bu olumsuz durumlar trakeostomi yapılırken ya da sonrasında meydana gelmek üzere sınıflandırılmaktadır. Trakeostomi sonrası ölüm oranlarının azaltılması sağlanmaktadır. Hastanın daha rahat nefes alması ile yaşam sürecinin artırılması amaçlanır.

Trakeostomi Kanülü ve Bakımı

Trakeostomi, hastanın hava yolunu açık tutmak, hava yolunda yeterli nem ve gaz değişimini sağlamak, patojen mikroorganizmaların trakeobronşiyal alana girmesini önlemek, çevresinde doku sertleşmesini önlemek ve optimal fiziksel rahatlığı sağlamak için yapılmaktadır. Trakeostami sonucu hastaya takılan aparata trakeostomi kanülü denir.

Trakeostomi bakımı için kanülün hijyenik ortamda yapılması önemlidir. Ameliyat sonrasında ilk 3 gün içinde 2-3 saat ara ile günde iki defa temizlenmelidir. Bağ değişimi ise kirlendikçe yapılmalıdır. Kanülün pıhtı ile kapanması önlenmelidir. Uzman doktorlar ve sağlık personeli tarafından yapılmayan işlemler çeşitli solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Hastanın cerrahi tedavisi, 10 günden fazla nefes alamayan hastaları bu uygulama ile tedavi ederek başlatılmalıdır.

Bakım işlemlerin çok dikkatli yapılması gerekir. Hastanın herhangi bir enfeksiyona, düzenli hijyenik kontrollere, belirli günlerde trakeostomi dış kanüllerinin değiştirilmesine, iç kanüllerin düzenli ve sürekli olarak temizlenmesine, oda sıcaklığının sabit tutulmasına, bağlı olarak yapılmaktadır. Bu yüzden, hastanın solunum ve akciğer sesleri, kontrol edilmesi son derece önemlidir.